Eklemlerde şişlik ve hassasiyet ile karakterize ağır özürlülük nedeni olan kronik inflamatuar bir hastalıktır. Son yıllarda RA tedavisinde başarıda dramatik olarak artış gözlenmiştir. Erken başlanan tedavinin klinik sonuçları iyileştirdiği ve eklem hasarı ve özürlülüğü azalttığı gözlenmiştir. Kadınlarda görülme sıklığı üç misli fazladır. 30-50 yaşta daha çok görülür.

En sık görülen inflamatuar romatizmal hastalıktır. Romatoid Artrit (RA), el ve ayak eklemleri gibi daha çok küçük eklemleri simetrik yani karşılıklı olarak tutan müzmin seyirli iltahaplı bir romatizmadır. Sadece küçük eklem tutulumu ile kalmayıp diz, kalça, omuz gibi büyük eklemleri de tutabilir. Dünyada en sık görülen iltahaplı romatizmaların başında gelir ve eklemlerde en fazla tahribata ve şekil bozukluğuna (deformite) yol açan romatizmalardan biridir.

Nedeni bilinmemektedir. Genetik yatkınlık önemli olmakla birlikte bu her hastada geçerli değildir. Yani genetik yatkınlığı olan her bireyde RA gelişmediği gibi genetik yatkınlığı olmadığı halde hastalık ortaya çıkabilmektedir. Genetik yatkınlık sadece bu kişilerde görülme şansının daha fazla olduğunu ifade eder.

Hastaların çoğunda yavaş ve sinsi olarak başlar. Semptomlar yorgunluk, halsizlik, eklem ve çevresinde gece ve istirahatte artan ağrı,1 saatten uzun süren sabah tutukluğu, eklem çevresi yapılarda şişlik ve deformite olarak sayılabilir. Öncelikle el eklemlerinin tutulması tipiktir, diz, dirsekler ve ayak eklemlerinde de tutulum gözlenebilir. Haftalar veya aylar süren bir süreçte eklemlerde şişlikler oluşur. Daha az sıklıkla kalça, omuz, servikal eklemler tutulur. Servikal tutuluş geç dönemde ortaya çıkar. Eklem dışı tutulum açısından deri, göz, akciğer, kalp, nörolojik sistem, gastrointestinal sistem tutulumları gözlenebilir.

Klinik tanıdır. Son yıllarda Anti CCP antikorları yeni ve oldukça spesifik bir marker olarak kullanılmaktadır.

Kan tetkiklerinde sedimentasyon ve akut enflamasyon bulgusu olan CRP de yükselme, özgül olmasa da hastalığın aktivite derecesini değerlendirmesine yardımcı olur. Romotoid faktör bazı olgularda pozitif saptanabilir, fakat pozitifliğe bakarak RA tanısı konulmaz, negatif olması tanıyı dışlamaz. Lökosit sayısı normal veya hafif yüksek olabilir, normokrom normositer anemi vardır.

Radyolojik olarak erken dönemde yumuşak doku şişliği, osteopeni ileri dönemde eklem kenarlarında erozyon yapan değişiklikler, eklem aralığında daralmalar, subluksasyonlar, deformiteler gözlenebilir. Her iki el bilek, parmak grafileri ve akciğer grafisi çekilmelidir.

Tedavi

Amaç istirahati sağlamak, ağrıyı hafifletmek, hareket açıklığını korumak, kas atrofisini engellemek ve deformiteyi azaltmaktır. Uygulanan yöntemler immobilizasyon, postür düzenlenmesi, atelleme, sıcak ve soğuk uygulamalar, terapotik egzersizler, yardımcı cihaz kullanımı ve günlük yaşam aktivitesinin düzenlemektir.

Atelleme ağrıda azalma, eklem üzerine binen yükü azaltma ve fonksiyonel pozisyonun korunmasına yardımcı olur.

Akut dönemde eklemlerin fonksiyonel konumda istirahati, kısa süreli ortez ,izometrik ve pasif eklem hareket açıklığı egzersizleri ile soğuk ve alçak frekanslı akımlar kullanılabilir.

Subakut dönemde günlük aktivitelerin düzenlenmesii ve yüzeyel ısıtıcılar kullanılabilir. Kronik dönemde ise GYA lerinin düzenlenmesi, yürüme araçları, splintler, izometrik ve izotonik egzersizler yüzeyel ve derin ısıtıcılar ve alçak frekanslı akımlardan faydalanılır.

Son yıllarda RA ömrü kısaltan bir hastalık olduğu kabul edilmektedir. Multidisipliner yaklaşım gerekmektedir.